Sürdürülebilir Turizm Nedir

Turizm sektörünün gelişmesi, bazı durumlarda insan ve çevre hayatını tehdit eden boyutlara neden olabiliyor. Turizmde hedeflenen maksimum kar için çevreyi ve insan hayatını hiçe sayan uygulamalar da böylelikle yaygınlaşabiliyor. Sürdürülebilir turizm kavramı ise turizmde insan ve çevrenin başrolde olduğu sosyal, ekonomik ve çevresel unsurları korumayı ve geleceğe taşımayı hedefler. Peki geniş tanımı ile sürdürülebilir turizm nedir, ne işe yarar ve Türkiye’de sürdürülebilir turizm örnekleri nelerdir?

Sürdürülebilirlik, pek çok alanda ele alınan kapsayıcı bir kavramdır. Turizmde sürdürülebilirlik ise yeşil turizmin kendini göstermesiyle ortaya çıkan bir önemli bir ifadedir. Dünya Turizm Örgütünün tanımına göre sürdürülebilir turizm: “mevcut ve gelecekteki ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerini tam olarak hesaba katan, ziyaretçilerin, endüstrinin, çevrenin ve ev sahibi toplulukların ihtiyaçlarını karşılayan turizm.” olarak ifade edilir.

Turizmde belli bir çevreyi endüstri ve kar odaklı kullanmaya yönelik hedefler yer alır. Sürdürülebilir turizm ise bu hedefi gerçekleştirirken çevresel kaynakları çevreye zarar vermeden kullanmayı, doğal miras ve biyolojik çeşitliliği de korumayı amaçlar. Sürdürülebilir turizm kapsamındaki konuları şu şekilde sıralayabiliriz:

Çevre topluluklarının sosyo-kültürel özgünlüğünü korumak,

Ana ekolojik süreçleri bozmamak,

Biyolojik çeşitliliğin korunmasına destek sağlamak,

Çevredeki istihdamı ve gelir getirici olanakları çoğaltmak,

Çevre, enerji ve insan kaynaklarının etkin şekilde kullanmak,

Geleceğe yönelik sürdürülebilir kaynakları çoğaltmak.

Sürdürülebilir turizm örneklerine bakıldığı zaman çok çeşitli konularda uygulamalar yer aldığı görülür. Örneğin; coğrafi işaret belli bir coğrafyadaki yerelliğin korunması ve geleceğe taşınmasını sağlayan bir tescil belgesidir. O yöre veye coğrafyadaki ürünün korunmasına ve geleceğe ulaşması adına sürdürülebilir ekonomi ve turizm faaliyetleri yürütülür.

Yine ülkemizde sürdürülebilir turizme ve yeşil dönüşüme teşvik amacıyla ‘Yeşil Yıldız Belgesi’ uygulaması mevcuttur. Bu belge, turistik konaklama sağlayan işletmelerin çevreye daha duyarlı yapılaşma ve işletmecilik uygulamalarına teşvik ve tescil eden bir belgedir. Bir başka sürdürülebilir turizm örneği ise Spa-Welness hizmeti veren Tayland’dan Kamalaya Welness oteli.

Sürdürülebilir otel kategorisinde yer alan Rabat; çalışanlarına yönelik yeşil farkındalığı artırıcı eğitimler veriyor, yemek artıkları ve atık suları bahçelerde kullanılabilecek şekilde işliyor ve bölgedeki yetim çocuklara yönelik ücretsiz eğitim ve konaklama olanağı sunuyor. Kısacası günümüzdeki sürdürülebilir turizm işletmeleri, yer aldıkları çevrenin farkında olarak bu çevredeki tüm canlılara ve doğaya katkı sunacak faaliyetleri çoğaltıyorlar. Peki Türkiye’de sürdürülebilir turizm örnekleri hangi başlıklarda kendini gösteriyor?

Adıyaman’dan Sürdürülebilir Turizm Örneği: Rabat Resort Hotel

Türkiye’de faaliyette bulunan otellerin bir kısmı sürdürülebilir otel kategorisinde yer alır. Belirlenen kriterleri karşılayan oteller arasındaki Adıyaman Rabat Resort Hotel, çevreye duyarlı otell uygulamasıyla öne çıkıyor.

Sürdürülebilir Turizm Sertifikası Nedir?

Çevreye duyarlı tüketici ve turist sayısının artmasıyla turizm işletmelerinin de bu yönde uygulamalar geliştirdiğini biliniyor. Türkiye’de bu uygulamalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı (TGA) ve Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi (GSTC ) işbirliği ile Sürdürülebilir Turizm Programı ve Sertifikası kapsamında ele alınıyor.

Sürdürülebilir turizm sertifikası kısaca doğal, yerel ve sosyal çevreyi önemseyerek sürdürülebilir ilkeleri uygulamaya döken işletmelerinin aldığı bir belgedir. Turizm işletmelerinin sürdürülebilir politikayı benimseyip uyguladığını bu belge aracılığıyla görebilirsiniz.

Sürdürülebilir Turizmin Boyutları Nelerdir?

Sürdürülebilir turizm aşamaları olarak ifade edilen boyutlar, Türkiye’de sürdürülebilir turizm endüstri olma kriterlerini içerir. Doğal, sosyal ve kültürel unsurları koruma ve kullanma dengesini kapsayan sürdürülebilir turizm aşamaları, toplam 3 boyuttan oluşur. Sürdürülebilir Turizm Programı kapsamında yer verilen 3 aşama sonucunda ilgili işletme sürdürülebilir turizm sertifikası almaya hak kazanır. TGA ve GSTC iş birliğiyle yayımlanan Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programındaki sürdürülebilir turizm aşamaları şu şekildedir:

1.Aşama

Türkiye’deki turizm işletmelerinin uyması gereken zorunlu ilke ve konuları kapsar. Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programının %30’u oluşturur. Programın bu ilk aşamasında uyulması gereken temel konu başlıkları şöyledir:

Sürdürülebilir Yönetim

Sosyo-Ekonomik Etkiler

Kültürel Etkiler

Çevresel Etkiler

Konaklama tesislerinin uyması gereken tüm kriterleri ve detaylı açıklamalarını Sürdürülebilir Turizm 1. Aşama Kriterleri adlı belgeden ulaşabilirsiniz.

2.Aşama

Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programının %70’i oluşturan ikinci aşama, toplam 15 kritere göre detaylandırılır. Birinci aşamada belirlenen 14 kriter karşılandıktan sonra ikinci aşama kriterlerine geçilir. Bu kriterler de şöyledir:

Sürdürülebilir Uygulamalar ve Materyaller

Destinasyonun Katılımı

Yerel Halkın /Bölge Halkının Desteklenmesi

Yerel/Bölgesel İstihdam

Fırsat Eşitliği

İyi-Saygın Çalışma

Yerel /Bölgesel Geçim Kaynakları

Kültürel Mirasın Korunması

Sera Gazı Emisyonları

Taşımacılık

Zararlı Maddeler

Kirliliğin En Aza İndirilmesi

Biyoçeşitliliğin Korunması

Doğal Alanlara Ziyaretler

Yaban Hayatı Etkileşimleri

Toplam 29 kriterin karşılanması programın büyük ölçüde tamamlandığını ifade eder.

3. Aşama

Son aşamayı içeren üçüncü aşama, ilgili konu başlıklarında bilinçli hareket etmeyi ve uygulamaya geçmeyi kapsar. Birinci ve ikinci aşamadaki kriterlerle beraber toplam 42 kriterin tamamlanmasıyla üçüncü aşamada da uygulanmış olur. Bu kriterler şu şekildedir:

Doğru Tanıtım

Uyum

Etki ve Bütünlük

Karadaki Su ve Mülkiyet Hakları

Bilgi ve Yorumlama

Yerel/ Bölgesel Girişimciler

İstismar ve Taciz

Topluma Hizmet Faaliyetleri

Kültürel Etkileşimler

Eserler

İstilacı Türler

Hayvan Sağlığı ve Refahı

Yaban Hayatı Avcılığı ve Ticareti

Görüldüğü üzere turizmde sürdürülebilirlik tek bir çalışma veya konu ile sınırlı değil. Samimi hareket etmek, çevre hassasiyetlerinin farkında olmak ve bunu uygulamaya yansıtmak, sürdürülebilirlik konusunda oldukça önemli unsurlardır. Hem dünyadaki hem de Türkiye’deki tüketicilerin çevre hassasiyetlerinin ve ihtiyaçlarının farkında olarak kapsamlı bir sürdürülebilir turizm planlamasına ihtiyaç olduğu da aşikardır. Bunu benimseyen turizm işletmelerinin de hem konuklar hem de yetkililer tarafından tescillendiğini de biliyoruz.

Sürdürülebilir turizm nedir, sürdürülebilir turizm örnekleri nelerdir sorularını yanıtladık.

Ülkemizde sürdürülebilir faaliyetlerde bulunmaya ve çevre-insan hassasiyetini korumayı sürdüren Rabat Resort Hotel Adıyaman'ın konforlu ve güvenli konaklama hizmetlerini keşfedebilirsiniz